Bir dizi eleman döndüren metotlarla sıkça karşılaşırız. Java 8’den önce bu tür metotlar için dönüş türü olarak ya Collection, Set, List gibi koleksiyon türleri, ya Iterable ya da dizi türleri kullanılırdı. Çoğu zaman da bunlardan birisini seçmek zor olmazdı. Metodun amacı dönüş değerinin for-each döngüsünde kullanılmasını mümkün kılmaksa veya döndürülen nesnelerin Collection arayüzündeki bazı metotları geçersiz kılması mümkün olmuyorsa, Iterable dönüş türü tercih edilirdi. Döndürülen elemanlar temel türlerde ise veya çok ciddi performans gereksinimleri varsa dizi kullanılırdı. Java 8’le streamler dile eklendikten sonra bu tür metotlarda dönüş türünü belirlemek zorlaştı.
Bir dizi eleman döndüren metotlar için dönüş türü olarak stream kullanmanın en doğru seçenek olduğunu söyleyenleri duyabilirsiniz. Ancak Madde 45’de anlattığımız gibi, iyi kod yazabilmek için stream ile yinelemeyi (iteration) beraber kullanmalıyız. Bir API sadece stream döndürecek şekilde tasarlanırsa, bunu for-each döngüsünde kullanmak isteyen bir istemci hayal kırıklığına uğrayacaktır. Stream türünün for-each döngülerinde kullanılmasını engelleyen tek şey Stream arayüzünün iterator metoduyla bu işlevselliği sağlamasına rağmen Iterable arayüzünü kalıtmamasıdır.
Maalesef bu problemin basit bir çözümü de yoktur. İlk bakışta, Stream içindeki iterator için bir metot referansı geçersek problem ortadan kalkacakmış gibi görünüyor:
// Java'da tür çıkarsama mekanizmasındaki kısıtlar nedeniyle derlenmez
for (ProcessHandle ph : ProcessHandle.allProcesses()::iterator) {
// döngü kodu
}
Bu kodu derlemeye çalışınca aşağıdaki gibi bir hata ile karşılaşırız:
Test.java:6: error: method reference not expected here
for (ProcessHandle ph : ProcessHandle.allProcesses()::iterator) {
^
Bu hatayı düzeltmek için bir metot referansını parametreli Iterable türüne dönüştürebiliriz:
// çalışan ama çirkin bir çözüm
for (ProcessHandle ph : (Iterable<ProcessHandle>)
ProcessHandle.allProcesses()::iterator)
Bu kod çalışır ama pratikte kullanmak için biraz karmaşık ve anlaşılması güç. Daha mantıklı bir seçenek olarak adaptör kullanabiliriz. JDK böyle bir adaptör sunmasa da yazması zor değildir. Dikkat ederseniz bu yöntemde tür dönüşümü yapmak zorunda değiliz çünkü tür çıkarsama mekanizması burada doğru çalışacaktır:
// Stream<E>'den Iterable<E>'ye dönüşüm yapan adaptör
public static <E> Iterable<E> iterableOf(Stream<E> stream) {
return stream::iterator;
}
Bu adaptörü kullanarak stream döndüren metotları for-each döngülerinde kullanabiliriz:
for(ProcessHandle p : iterableOf(ProcessHandle.allProcesses())) {
// döngü kodu
}
Madde 45’de Anagrams programının stream versiyonunda Files.lines, yinelemeli versiyonunda ise scanner kullanmıştık. Files.lines aslında scanner kullanmaktan daha mantıklıdır, yinelemeli versiyonda da bunu kullanmak daha doğru olurdu. Ancak yinelemeli versiyonda elemanları tek tek taramak gerektiği için stream döndüren Files.lines pek kullanışlı değildir. Stream döndüren metotlar yazmak istemcileri bu gibi tavizler vermeye zorlayabilir.
Benzer şekilde, bir grup elemanı stream kullanarak işlemek isteyen bir istemci, Iterable döndüren bir metotla karşılaşınca hayal kırıklığına uğrayacaktır. Bu problem için de yine bir adaptör kullanabiliriz:
// Iterable<E>'yi Stream<E>'ye dönüştüren adaptör
public static <E> Stream<E> streamOf(Iterable<E> iterable) {
return StreamSupport.stream(iterable.spliterator(), false);
}
Eğer döndürdüğünüz elemanların bir stream kullanarak işleneceğinden eminseniz tabii ki stream döndürmekte bir sıkıntı yoktur. Aynı şekilde, for-each döngüsünde kullanılacağını bildiğiniz elemanları da Iterable türünde döndürmekte sakınca yoktur. Ancak dışarıya açık (public) bir API yazıyorsanız ve döndürülen elemanların ne şekilde işleneceğinden emin değilseniz, bu iki kullanımı da desteklemek yararlı olacaktır.
Collection arayüzü Iterable arayüzünü kalıtır ve stream metodu vardır, dolayısıyla hem yinelemeli hem de stream kullanımını destekler. Bu yüzden bir grup eleman döndüren dışa açık metotlar için dönüş türünün Collection veya bunun bir alt türü olması en doğrusudur. Diziler de yineleme ve stream kullanımlarını Arrays.asList ve Stream.of metotları sayesinde desteklerler. Döndürdüğünüz elemanlar belleğe kolayca sığacak kadar küçükse ArrayList veya HashSet gibi standart bir koleksiyon döndürmek mantıklı olacaktır. Ancak sırf koleksiyon türü döndürebilmek için büyük miktarlardaki veriyi belleğe sıkıştırmaya çalışmayın.
Bu gibi durumlarda kendi koleksiyon türünüzü yazmayı düşünebilirsiniz. Diyelim ki verilen bir kümenin kuvvet kümesini döndürmek istiyoruz. Kuvvet kümesi bir kümenin bütün alt kümelerini içerir. Örneğin {a, b, c} kümesinin kuvvet kümesi {{}, {a}, {b}, {c}, {a, b}, {a, c}, {b, c}, {a, b, c}} elemanlarından oluşur. Eğer kümenin n tane elemanı varsa, kuvvet kümesinde 2n eleman bulunur. Bu sebeple kuvvet kümesini standart bir koleksiyonda saklamayı düşünmeyin! AbstractList yardımıyla kendi koleksiyonumuzu yazarak bunun üstesinden gelebiliriz.
Bunu gerçekleştirebilmek için bit vektörü kullanabiliriz. Yukarıdaki gibi bir {a, b, c} kümesini örnek alırsak küme üç elemanlı olduğu için kuvvet kümesinin 23 = 8 tane elemanı olur. Yani kuvvet kümesinin bütün elemanlarını üç tane bitle ifade edebiliriz. Üç elemanlı bir bit vektöründe sıfırıncı indis “a”, birinci indis “b”, ikinci indis ise “c” elemanını temsil ederse 000 değeri boş kümeyi, 001 değeri {a} kümesini, 010 değeri {b} kümesini, 101 değeri {a, c} kümesini temsil edecektir. Başka bir deyişle bit vektörünün alabileceği sekiz değerin her biri kuvvet kümesinin bir elemanını temsil edecektir. Bir int değişkeni en fazla 231 – 1 değerini alabildiği için tek bir int ile 30 elemanlı bir kümenin kuvvet kümelerini üretebiliriz. Şimdi koda bakalım:
// Girdi olarak verilen bir kümenin kuvvet kümesini temsil eden
// bir Collection döndürür
public class PowerSet {
public static final <E> Collection<Set<E>> of(Set<E> s) {
List<E> src = new ArrayList<>(s);
if (src.size() > 30) {
throw new IllegalArgumentException("Set too big " + s);
}
return new AbstractList<Set<E>>() {
@Override
public int size() {
return 1 << src.size(); // 2 üzeri src.size()
}
@Override
public boolean contains(Object o) {
return o instanceof Set && src.containsAll((Set)o);
}
@Override
public Set<E> get(int index) {
Set<E> result = new HashSet<>();
for (int i = 0; index != 0; i++, index >>= 1) {
if ((index & 1) == 1) {
result.add(src.get(i));
}
}
return result;
}
};
}
}
Dikkat ederseniz PowerSet.of metodu 30’dan fazla elemanlı bir küme verildiğinde aykırı durum fırlatmaktadır. Bunun sebebi size metodunun int türünde değer döndürmesidir. Stream veya Iterable yerine Collection dönüş türü kullanmanın bir dezavantajı budur.
AbstractCollection üzerinden bir Collection gerçekleştirimi yazmak istersek Iterable arayüzünün gerektirdiği bir metot haricinde contains ve size metotlarını geçersiz kılmamız gerekir. Çoğu zaman bu metotlar kolayca geçersiz kılınabilir ancak bu mümkün olmuyorsa Stream veya Iterable döndürmek kabul edilebilir. Hatta iki ayrı metot kullanarak her ikisini de döndürebilirsiniz.
Bazen de dönüş türünü gerçekleştirim kolaylılığına göre seçebilirsiniz. Diyelim ki verilen bir listenin bütün alt listelerini (elemanların ard arda geliş sırasını bozmadan) döndüren bir metot yazmak istiyoruz. Bu alt listeleri üretip standart bir koleksiyonda tutmak için sadece üç satır kod yeterli olacaktır, ancak burada da bellek kullanımı çok fazla olacaktır. Kuvvet kümesi kadar kötü olmasa da kabul edilecek bir durum değildir. JDK bizlere iskelet bir Iterator gerçekleştirimi de sunmadığı için kuvvet kümesinde yaptığımız gibi yeni bir koleksiyon yazmak da uğraştırıcı olacaktır.
Bunu stream kullanarak yapmak ise ufak bir ipucu sayesinde nispeten kolaydır. Listenin ilk elemanını içeren alt listelere önek (prefix), son elemanını içeren listelere de sonek (suffix) adını verelim. Örneğin (a, b, c) listesi için (a), (a, b), and (a, b, c) alt listeleri önek, (a, b, c), (b, c), ve (c) alt listeleri ise sonek olacaktır. Bütün önek alt listelerinin soneklerini hesaplayıp birleştirirsek listenin bütün alt listelerini bulmuş oluruz. Bunu tersinden, yani sonek listelerinin öneklerini hesaplayarak da yapabiliriz. Tabi buna bir de boş listeyi eklemek gerekir.
NOT: Burada biraz kafanız karışmış olabilir o yüzden biraz daha detay vermek istedim. Yapılmak istenen şey bir listenin elemanlarının sırasını bozmadan bütün alt listelerini bulmak. Yani (a, b, c) listesi için alt listeler (), (a), (b), (c), (a, b), (b, c) ve (a, b, c) olacaktır, dikkat ederseniz eleman sırasını bozduğu için (a, c) alt liste olarak kabul edilmiyor. Verilen ipucu da şunu söylüyor: önek alt listleri olan (a), (a, b), and (a, b, c) listelerini alıp bunların her biri için sonekleri üretirsek bütün alt listelere erişmiş oluruz. (a) alt listesi için sonek yine (a) olacaktır. (a, b) için (b) ve (a, b) gelecektir. (a, b, c) içinse (c), (b, c) ve (a, b, c) üretilecektir. Bütün bu sonekleri birleştirip üzerinde bir de boş listeyi () eklerseniz (a, b, c) listesinin bütün alt listelerini bulmuş olursunuz.
Şimdi bunun kodu nasıl yazılıyor buna bakalım:
public class SubLists
{
// verilen listenin bütün alt listelerini stream olarak döndürür
public static <E> Stream<List<E>> of(List<E> list) {
return Stream.concat(Stream.of( Collections.emptyList()),
prefixes(list).flatMap(SubLists::suffixes));
}
private static <E> Stream<List<E>> prefixes(List<E> list) {
return IntStream.rangeClosed(1, list.size())
.mapToObj(end -> list.subList(0, end));
}
private static <E> Stream<List<E>> suffixes(List<E> list) {
return IntStream.range(0, list.size())
.mapToObj(start -> list.subList(start, list.size()));
}
}
Dikkat ederseniz Stream.concat metodu boş liste değerini de döndürülen streame eklemektedir. Ayrıca flatMap metodu (Madde 45) bütün öneklerin soneklerini içeren tek bir stream döndürmek için kullanılmaktadır. Son olarak IntStream.range ve IntStream.rangeClosed metotları önek ve sonek alt listelerini üretmek için kullanılmaktadır. Bu metotlar standart for döngülerinde int türünde indislerle yapılan tarama işlevini görmektedir. Dolayısıyla aslında yazdığımız stream tabanlı alt liste üretme kodu aşağıda iç içe for döngüleri ile yazılmış versiyonla kısmen benzerdir:
for (int start = 0; start < src.size(); start++) {
for (int end = start + 1; end <= src.size(); end++) {
System.out.println(src.subList(start, end));
}
}
Bu for döngüsünü direk olarak bir streame dönüştürmek de mümkündür. Sonuçta önceki stream kodundan kısa ama belki biraz daha az anlaşılır bir kod ortaya çıkacaktır:
// verilen listenin bütün alt listelerini stream olarak döndürür
public static <E> Stream<List<E>> of(List<E> list) {
return IntStream.range(0, list.size())
.mapToObj(start ->
IntStream.rangeClosed(start + 1, list.size())
.mapToObj(end -> list.subList(start, end)))
.flatMap(x -> x);
}
Önceki for döngüsü kodu gibi bu kod da boş listeyi dönüş değerine eklemiyor. Bunu çözmek için yine Stream.concat kullanabiliriz.
Her iki stream gerçekleştirimi de geçerlidir ve kullanılmasında bir sakınca yoktur. Ancak kullanıcılar dönüş değerini Iterable türüne dönüştürmek için adaptör kullanmak zorunda kalabilirler. Bu sadece kodu kirletmekle kalmaz aynı zamanda daha yavaş çalışmasına da sebep olur.
Özetle, bir grup eleman döndüren metotlar yazarken bazı kullanıcıların bunları stream kullanarak, bazılarının da tarama yaparak yinelemeli biçimde işlemek isteyebileceğini unutmayın. Metodun nasıl kullanılacağından emin değilseniz bu iki kullanımı da desteklemeye çalışın. Bunun için bir koleksiyon döndürebiliyorsanız döndürün. Elemanlar zaten bir koleksiyon içindeyse veya sayıları yeterince azsa ArrayList gibi standart bir koleksiyon döndürün, değilse kuvvet kümesi örneğinde yaptığımız gibi kendiniz bir koleksiyon türü tanımlayın. Collection döndürmek pek makul değilse Stream veye Iterable döndürebilirsiniz. Eğer sonraki Java versiyonlarında Stream arayüzü Iterable arayüzünü kalıtırsa stream döndürmek bir problem yaratmayacaktır çünkü bu durumda hem stream hem de yinelemeli işletimi desteklemiş olacaktır.
